StadsBuiten - Nederland
StadsBuiten staat voor wonen in kleine clusters aan de randen van de stad, met aandacht voor ontwikkeling van een sterke gemeenschap en natuur met een grote biodiversiteit.
De schakelzone tussen stad en natuur biedt ruimte voor woongebieden die worden ingepast in het landschap en voorzien in de behoefte van een belangrijke stedelijke doelgroep: mensen die wel bij, maar niet midden in de stad willen wonen. Mensen die zich bewust zijn van hun omgeving en persoonlijke ecologische footprint en verbonden zijn aan de plek of buurt waar zij wonen
De dynamiek van een stad, de geborgenheid van een dorp
StadsBuiten geeft invulling aan de wensen van deze doelgroep met een duurzame, groen-stedelijke buurttypologie. Op basis van historische voorbeelden en de wensen van de doelgroep, schetsen we scenario’s voor een buurt die de voordelen van een dynamische stad combineert met de geborgenheid van een dorp. Een groene buurt waar biodiversiteit wordt versterkt, met een juiste balans tussen mens en natuur
Stadsbuiten gaat over:
- Het vergroten van de biodiversiteit en het bouwen van duurzame woningen.
- De sociale en collectieve die nodig is om te veranderen.
- Urgentie die de volgende generatie beter lijkt te begrijpen.
Stadsbuiten staat voor:
- Samenwonen staat centraal
- Delen wat kan, scheiden wat moet
- Openbare ruimte als verblijfsruimte voor sociale interactie
- Stad en buitengebied verbinden voor wandelaars en fietsers
- Stad en buitengebied verbinden voor ecologie en biodiversiteit
- Klimaatadaptief en toekomstbestendig
De stadsrand: een harde lijn tussen stad en land
Op sommige plaatsen wordt de stad ingesnoerd door infrastructuur. Soms is de stad vergroeid met een andere stad of aangrenzend dorp. Vaak bevindt zich aan de rand van de stad het buitengebied. Hier bevinden zich verrommelde gebieden, in onbruik geraakte boerderijen of verouderde industrieterreinen. Die zijn we gaan accepteren alsof ze daar horen, maar staan eigenlijk een nieuwe, natuurlijke overgang van stad en buitengebied in de weg. Dit zijn kansrijke plekken voor kwaliteitsverbetering.
Soms is de rand van de stad niet goed herkenbaar of juist sterk gefragmenteerd. Divers, maar laagwaardig in gebruik en beeldkwaliteit. Dit zijn de rafelranden van de stad. Vaak langzaam gegroeid, ontwikkeld vanuit particulier eigendom en ondernemerschap. Deze rafelranden roepen weerstand op maar spreken tegelijkertijd tot de verbeelding. Verval en kansen voor verbetering zijn hier sterk zichtbaar en voelbaar.
In de kleine, organisch gegroeide, gefragmenteerde structuur zijn diverse kwaliteiten en schaalgrootte herkenbaar. Rafelranden bieden kansen voor gerichte herontwikkeling.
Een accupunctuur van doeltreffende ingrepen, die de principes van StadsBuiten volgt. Woningbouwontwikkeling in kleine clusters gaat gepaard met de ontwikkeling van natuur en de verbinding van structuren tussen stad en buitengebied.
Soms is het niet een woonwijk, maar een industriegebied dat de grens vormt naar het buitengebied. Geen recente, vitale bedrijventerreinen, maar (gedateerde) fabrieks- en industrieterreinen. Zoals oude steen- of betonfabrieken of laagwaardige bedrijventerreinen met afval- en recycling-, stalling- en garagebedrijven. Vaak gekenmerkt door een verouderde infrastructuur zoals kanaal of spoor en niet goed verbonden aan het hoofdwegennetwerk.
De afgelegen locaties van deze terreinen bieden bij uitstek kansen voor sanering en herbestemming tot bijzondere woonmilieus met riante verblijfskwaliteit. Kansen voor sterke vergroening, verbinding en ontharding door het creëren van nieuwe woonmilieus én het verbinden van de natuur met de stad.
De filosofie van StadsBuiten
Mens
StadsBuiten richt zich op het collectief van bewoners en stimuleert ontmoeting en verblijf in de groene buitenruimte. StadsBuiten bevat kleine woonclusters (circa 30 a 35 woningen) met een grote diversiteit aan groottes en typen woningen. De diversiteit is ook herkenbaar en voelbaar door een gedifferentieerde architectuur en verkaveling. Niet een generieke verkaveling, maar een unieke plek op een unieke locatie. Geen saaie nevenschikking, maar een divers beeld van verspringende lijnen en vlakken.
StadsBuiten richt zich op het collectief van bewoners en stimuleert ontmoeting en verblijf in de groene buitenruimte.
Plek
De buurt wordt een plek met bijzondere leef- en verblijfskwaliteit. Vanuit de buurt zijn stad en land optimaal bereikbaar, vooral met duurzame vervoersmiddelen.
Auto’s en doorgaand verkeer worden uit het straatbeeld geweerd. Voor auto’s wordt een centrale parkeervoorziening gemaakt aan de rand van de buurt zodat een autovrij binnengebied ontstaat.
De buurt faciliteert wel autogebruik, maar stimuleert nadrukkelijk het gebruik van duurzame vervoersmiddelen zoals elektrische deelauto’s en fietsen. Door de buurt maximaal aan te sluiten op langzaam verkeersnetwerken tussen stad en buitengebied, ontstaat een verbonden en bereikbare plek.
Ook wordt de buurt in andere netwerken optimaal verbonden: met een smartgrid voor elektriciteit en met collectieve bronnen die voorzien in elektriciteit, warmte en koude.
Aarde
StadsBuiten wordt ontworpen met bijzondere aandacht voor biodiversiteit, klimaatbestendigheid en circulariteit.
De buurt versterkt de biodiversiteit van de omgeving met de inrichting en architectuur van het landschap als habitat voor in de omgeving voorkomende soorten van planten en dieren. Bijvoorbeeld nestgelegenheid voor vogels en vleermuizen, of de inrichting van geleidelijke overgangen en hoogteverschillen tussen natte en droge gebieden.
De buurt wordt klimaatbestendig dankzij ontharding en vergroening. Met uitgekiend waterbeheer wordt voorzien in het opvangen, bergen, filteren, zuiveren en hergebruiken van regenwater.
StadsBuiten wordt een maximaal circulaire ontwikkeling door de toepassing van duurzame bouwmaterialen en -technieken, en de inrichting van de energievoorziening uit duurzame, hernieuwbare bronnen.
De stad biedt een geheel eigen ecosysteem
Stadsecologie
Bij de termen ecologie en ecosystemen wordt niet snel gedacht aan de stad. De stad biedt echter een geheel eigen ecosysteem, waarin natuurlijke elementen en menselijke bebouwing samenkomen. De biodiversiteit van de stad is soms zelfs groter dan in sommige agrarische cultuurlandschappen. Terwijl de biodiversiteit in het buitengebied steeds verder afneemt, neemt die van de stad juist toe. Een aantal uit het buitengebied verdreven soorten hebben er een permanente plek gevonden en zijn echte stadssoorten geworden.
Bedrijventerreinen
Actieve bedrijventerreinen zijn nu geen ideale locaties voor een sterke ecologie, terwijl ze wel veel potentie bieden. Bedrijventerreinen liggen vaak aan stadsranden en kunnen daardoor een belangrijke ecologische schakel vormen tussen stad en buitengebied. De slechte omstandigheden voor flora en fauna zijn aan meerdere factoren te wijten. Bijvoorbeeld verlichting die de gehele nacht aan blijft staan en het onaantrekkelijk maakt voor diverse nachtactieve soorten. Daarnaast biedt de ecologisch arme en verharde grond weinig aanleiding tot nest- en verblijfsplekken. Ook de actieve bedrijvigheden met geluidsoverlast en luchtvervuiling vanuit het vrachtverkeer werken nadelig voor de verschillende soorten die zich juist op deze plekken zouden kunnen nestelen.
Buitengebieden
Sommige delen van het buitengebied zijn ecologisch arm. Oppervlakten met een monocultuur aan gewassen zijn kwetsbaarder voor plagen en plantenziekten en bieden weinig kwaliteit voor ecologie. Zo is het aantal vogels op landbouwgronden de afgelopen 30 jaar meer dan gehalveerd. Biodiversiteit en landbouw worden vaak als tegenstelling ervaren. Door onder andere de verscheidenheid aan bestrijdingsmiddelen is in deze ruime gebieden weinig kwaliteit te vinden voor flora en fauna.
Groene assen
Groene assen
Met de transformatie van de buitengebieden en stadsranden ontstaan ecologisch bloeiende plekken rondom de stad. Met groene assen wordt op de schaal van de stad een duurzame relatie gelegd tussen deze plekken met de verrassend rijke stadsecologie van de (binnen)steden.
Samenwerking
Om de stadsranden te transformeren tot ecologische, landschappelijke structuren én waardevolle woongebieden is samenwerken met gemeenten, stakeholders en partners in de keten essentieel. Er zal over eigendoms- en gemeentegrenzen moeten worden heengekeken om aanwezige kansen te benutten. Het doel is om gezamenlijk tot concrete, hoogwaardige en duurzame projecten te komen. Projecten waarin de kansen die StadsBuiten biedt voor stad, landschap en de doelgroep, ten volle worden benut.
Stadsbuiten: een concept van DELVA Landscape Architecture | Urbanism, Houben/Van Mierlo Architecten, Synchroon en Staatsbosbeheer.
Website: Stadsbuiten.nl
Meer informatie? Lees hier de brochure
- Locatie
- Nederland
- Status
- Uitgewerkt concept
- Samen met
- Houben/Van Mierlo architecten, Synchroon, Staatsbosbeheer
- Team
- Steven Delva