Vallei van de Grote Nete - Antwerpen

Delva Landscape Architecture / Urbanism en Tritel presenteren het herinrichtingsplan + toeristisch – recreatieve visie van de vallei van de Grote Nete.

De herinrichting Grote Nete valt onder het Sigmaplan. Het Sigmaplan heeft tot doel om in het Schelde-estuarium bijkomende veiligheids- en natuurgebieden te realiseren.

Het projectgebied, de vallei van de Grote Nete tussen Lier en Geel, zal in de nabije toekomst transformeren. Dit om aan de veiligheids- en natuurdoelstellingen te voldoen. Vanaf 2015 wordt er onder andere gestart met het gericht vernatten van het gebied door oa dijkdoorbrekingen, dijkverplaatsing en het verhogen van de rivierbodem.

In het projectgebied wordt 850 ha waardevolle natuur gerealiseerd.

Daarbij hoort een nieuw recreatief en toeristisch pan. De Valleiroute van de Grote Nete. Een bijzondere recreatieve route doorheen prachtige transformerende landschappen. Landschappen steeds in contact met de rivier de Grote Nete. De route loopt ondermeer door Westerloo, Hulshout, Heist op den Berg en Itegem.

Het huidige landschap van de vallei van de Grote Nete zal door de realisatie van het Sigmaproject belangrijke veranderingen ondergaan. Het landschapsbeeld zal evolueren: de variatie wordt groter, het beeld wordt rijker, er ontstaat een grotere openheid.

Vergezicht vanaf een belvedère aan de rand van de vallei van de Grote Nete

Water en natuur

Over een traject van zowat 30 kilometer van de rivier zijn inrichtingswerken gepland, die zullen leiden tot een natuurlijkere en daardoor veiligere Vallei van de Grote Nete. Bij hevige regenval, in combinatie met de verhoogde waterstanden ten gevolge van hoogtij, kampt het gebied met wateroverlast. Tegelijk is er een probleem van verdroging. Het geactualiseerd Sigmaplan biedt een oplossing voor beide fenomenen.

Onderdeel van het plan is het creëren van 800 ha nieuwe natte natuur: Maatregelen die daartoe bijdragen zijn een vernieuwde winterbedding, de aanleg van drempels in de rivier en opnieuw een open verbinding creëren tussen de zijwaterlopen en de Grote Nete. Het Europese LIFE-project Grote Nete, een samenwerking tussen Natuurpunt en de provincie Antwerpen, zette in op de hoge natuurwaarden langs deze rivier. Dit project maakte het natuurherstel in zeven natuurgebieden mogelijk, vaak in tandem met landbouwers

Vallei van de Grote Nete – locaties waar het landschap transformeerd naar natte natuur (800ha)

Zicht op de Grote Nete ten midden van de nieuwe rietlanden

Het landschap rond de Grote Nete zal door het Sigma-project veranderen. De vallei, gevormd door de Grote Nete, vormt straks een landschappelijke eenheid met sterke identiteit. Deze ruimtelijke eenheid ontstaat vanuit de natuurdoelstellingen en het herdefiniëren van de valleiranden en de Grote Nete zelf.

In het plan worden de verschillende typen van nieuwe ruimtelijke valleiranden naar voren geschoven. Dit resulteert in de totaalkaart `nieuwe randen van de Vallei`.

Nieuwe ruimtelijke randen van de Vallei van de Grote Nete

Vergezicht vanaf een belvedère aan de rand van de vallei van de Grote Nete

Langs de Grote Nete liggen tal van kleine en grote sites met hoge erfgoedwaarde. Sterk bepalend voor de landschappelijke beleving zijn de vele landgoederen aan de oevers van de waterloop. Deze landgoederen hebben vaak een directe link met het water. Voorbeelden zijn de molen van kasteel Herlaar gelegen aan de Wimp en de verschillende kasteelvijvers die gevoed worden door het watersysteem.

De historische dreven en de zichten op waardevolle landgoederen zijn aantrekkelijke elementen die opgenomen worden in het recreatief netwerk. Bij de ontwikkeling van de recreatieve visie zijn de aanwezigheid van deze erfgoedelementen dan ook maximaal uitgespeeld.

Fietsconsensustracé versus landschappelijke, erfgoedkwaliteiten in het gebied

Fietsconsensustracé versus landschappelijke, erfgoedkwaliteiten in het gebied. Transformatie van de Vallei is de concrete aanleiding tot optimalisatie van de route tot valleiroute van de Grote Nete.

Vallei van de Grote Nete met links het terug zichtbare landgoed Hof ter Laken

De realisatie van de vallei is een aanleiding om een recreatief hoofdtraject uit te zetten dat in de lengterichting van de vallei loopt en zoveel mogelijk de bestaande kwaliteiten opneemt. Het traject moet opgevat worden als een kans tot optimalisatie van het fietsknooppuntennetwerk en is dus geen op zichzelf staande thematische route. De voorgestelde valleiroute betreft een suggestie van een route in de lengterichting van de vallei. Deze valleiroute streeft enerzijds een maximale afstemming met het project Vallei van de Grote Nete, anderzijds een maximale belevingswaarde na.

Keuze van positionering van de valleiroute

Principes voor positionering van de valleiroute – Variëren van de positie van de valleiroute maakt een wisselende beleving mogelijk

Vallei van de Grote Nete – locaties waar het landschap transformeerd naar natte natuur (800ha)

Dit project als voorloper op het opstellen van een Gewestelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (GRUP).

Een belangrijk onderdeel rond recreatie in de vallei van de Grote Nete, was de raadpleging van betrokken actoren. Naast Toerisme Provincie Antwerpen, VLM Regio Oost, Kempens Landschap, Regionaal Landschap Grote en Kleine Nete en Regionaal Landschap Rivierenland zijn ook de gemeentes betrokken (Heist-op-den-Berg, Hulshout, Herselt, Westerlo, Geel). In een gesprek met deze actoren zijn ambities en aandachtspunten rond toerisme en recreatie besproken en verwerkt in het plan.

Locatie
Antwerpen
Status
Studie
Opdrachtgever
Waterwegen en Zeekanaal N.V.
Samen met
Tritel
Steven Delva